Kuzey Afrika Ülkeleri: Arap Baharı Mısır'da

Tunus’taki iktidar değişimi bir çok Arap ülkesinde halk kitlelerini etkiledi. Aynı anda birçok ülkede gösteriler başladı. Bu gösteriler genelde Cuma günü, öğle namazından sonra yoğunluk kazanıyordu. Bizim birçok Arap ülkesinde ticari faliyetimiz sürüyordu. Bazılarında ofis ve fabrikalar varken, bazılarında ise müşterilerimiz mevcuttu. Bu yüzden gelişmeleri yakından takip etmeye özen gösterdim. Bölgedeki iş arkadaşlarımla, müşterilerimle haberleştim.

Tunus’ta iktidar değiştikten sonra Mısır’da olaylar başladı. Şehir merkezindeki Tahrir Meydanı, bir dönemin kuvvetli başkanı Hüsnü Mübarek’in direnmesine rağmen, iktidarı teslim etmesi ile sonuçlandı. Şu anda ordu ağırlıklı yönetim ülkeyi geçici olarak yönetiyor, partiler kademeli genel seçimlerde yarışıyor.

Mısır’daki değişim, Tunus’takine göre çok daha sancılı oldu. İki ülke arasında politik, ekonomik ve stratejik açılardan çok farklar var. Tunus’taki gelişmeleri dünya daha geriden izlerken, Mısır’daki olaylarda dünya güçleri müdahil olup, konum aldılar. Tunus’da daha barışçıl bir değişim olurken, Mısır’da şiddet başgösterdi. Sadece olayların yoğun olduğu şehir merkezlerinde değil, yağmacılar yüzünden bir çok yerleşim biriminde huzursuzluk hakim oldu. Komşular örgütlenip apartmanlarını, sokaklarını korudular. Yolda araçları durdurup, kontroller gerçekleştirdiler. Bu dönemde ne yazık ki çok yağma olayı yaşandı. Yine birçok ölüm ve yaralanma gerçekleşti. Peki neden Mısır, Tunus’a göre daha fazla uluslar arası stratejik önem sahibi?

· Arap dünyasının en kalabalık ülkesi Mısır’dır, buradaki gelişmeler diğer Arap ülkeleri tarafından yakından takip edilir,

·         Nufüs içinde 15% civarında tahmin edilen Hristiyanlar var,
·         Orta Doğu politikalarında ağırlıklı öneme sahiptir, İsrail’in Arap Dünyası ile ilişkilerinde belirleyicidir. Batı dünyasının çekincelerinden biri de Mısır’da radikal dinci bir görüşün hakim olması,
·         Sadece Süveyş Kanalının kapanıp, gemi geçişlerinin aksaması bile petrol fiyatlarını arttırdı,

Mısır’da ofisimiz, fabrikamız ve müsterilerimiz dışında çok sayıda da Türk yatırımcı olduğu için olaylar başlar başlamaz yakın takip etmeye çalıştım. Yine Tunus’tan farklı olarak ticari faaliyetler Mısır’da ciddi anlamda etkilendi. Ofis ve fabrikamızı önemli bir süre tatil ettik. Gümrükler çalışmadığı için ithalar ve ihracat işlemleri yapılamadı. Satışımız ve üretimimiz azaldı. Expat müdürlerimizi bir hafta süre ile İstanbul’a getirttik.

Benzer bir şekilde Türk firmalarında çalışan Türkler de ilk uçaklar ile tahliye edildiler. O dönemde Türkiye’ye gelenlerden duyduğumuz, en çok yağmacılardan rahatsız olmuşlar. Sekiz on Türk toplanıp, aynı evde kalmışlar. Boş kalan evlerde yağmalanma olayları yaşanmış. Özel güvenlik tutarak şirketleri (ofis ve fabrikaları) korumaya almışlar. Olaylar bittikten sonra, bu özel güvenliklerin çok işe yaradığı anlaşılmış. Bu süreç bir hafta on gün sürdü. Sonrasında Türkler işletmelerinin başına döndü. Bizim şirketimizdeki gibi, Türk işletmelerde bu bir hafta on gün sonrasında çalışmaya başladı.

Ama yine Tunus’tan farklı olarak Mısır’da her şey farklı idi:

· Firmalarda devamsızlık oranı ciddi olarak arttı,

· Fabrikalar ilk başlarda çok düşük kapasite ile başlayıp, devrim öncesinin 70% seviyesine kadar çıkabilmişler,
· Çalışanlar ücretlerinde zam ve çalışma saatlerinde azalma talepleri ile greve gitmişler, bu da işçilik ücretlerini dolaylı olarak arttırmış,

Orta Doğu bölgesinde faaliyet gösteren bazı müşterilerim, Mısır’daki üretimlerine ara verip, Ürdün’deki kapasitelerini sağlamlaştırdılar. Öte yandan Mısır’da ciddi yatırım planlayan bazı Türk Gruplarımız, bu planları hemen rafa kaldırdılar.

Günümüz itibari ile, Mısır’ın politik ve ekonomik belirsizliği devam ediyor. Temmuz ayı içinde tekrar Tahrir Meydanında bazı gösteriler yapılmaya başlandı. Umarım genel seçimler sonrasında politik istikrar oluşur.